Hệ thống quan trắc tự động – Giải pháp quản lý môi trường thông minh

1. Quan trắc môi trường – Nhu cầu tất yếu trong thời đại số

Trong bối cảnh công nghiệp hóa và đô thị hóa mạnh mẽ, vấn đề ô nhiễm môi trường ngày càng trở nên phức tạp.
Doanh nghiệp ngày nay không chỉ cần xử lý nước thải, khí thải đạt chuẩn, mà còn phải giám sát liên tục, tự động để đáp ứng yêu cầu quản lý của cơ quan chức năng.

Theo Luật Bảo vệ Môi trường 2020 và Nghị định 08/2022/NĐ-CP, nhiều cơ sở sản xuất bắt buộc phải lắp đặt hệ thống quan trắc tự động, liên tục (CEMS) để truyền dữ liệu về Sở Tài nguyên & Môi trường.
Điều này giúp nâng cao tính minh bạch, chủ động kiểm soát nguồn thải và giảm rủi ro vi phạm.

2. Hệ thống quan trắc tự động là gì?

Hệ thống quan trắc tự động (Automatic Monitoring System) là tập hợp các thiết bị cảm biến, đầu dò và bộ thu thập dữ liệu được lắp đặt tại các điểm xả thải — giúp đo lường, ghi nhận và truyền dữ liệu liên tục về trung tâm giám sát.

Tùy theo loại hình sản xuất, hệ thống có thể được chia thành:

• Quan trắc nước thải tự động (Wastewater Online Monitoring).

• Quan trắc khí thải tự động (Emission Monitoring System).

• Quan trắc chất lượng nước mặt, không khí xung quanh, nước ngầm...

Thông số được giám sát phổ biến:

• Đối với nước thải: pH, COD, TSS, DO, nhiệt độ, lưu lượng, Amoni, Nito, Photpho.

• Đối với khí thải: O₂, CO, CO₂, NOx, SO₂, bụi tổng, lưu lượng, áp suất.

3. Cấu tạo và nguyên lý hoạt động

Một hệ thống quan trắc tự động tiêu chuẩn do WTC thiết kế gồm 4 phần chính:

• Thiết bị đo và cảm biến tại nguồn thải

Đặt trực tiếp tại miệng xả hoặc đường ống, giúp đo liên tục các chỉ tiêu ô nhiễm.

• Trạm trung tâm xử lý dữ liệu (Data Logger)

Thu thập, lưu trữ và xử lý tín hiệu từ cảm biến.
Tích hợp phần mềm điều khiển, cảnh báo và chuẩn hóa dữ liệu.

• Hệ thống truyền dữ liệu

Dữ liệu được truyền theo thời gian thực (Realtime) đến Sở TN&MT qua mạng 3G/4G hoặc cáp quang, tuân thủ chuẩn truyền FTP, Webservice, MQTT.

• Phần mềm giám sát & quản lý

Cho phép theo dõi online trên máy tính hoặc điện thoại, xuất báo cáo định kỳ, lưu trữ dữ liệu dài hạn, và cảnh báo vượt ngưỡng tự động.

4. Lợi ích khi lắp đặt hệ thống quan trắc tự động

• Tuân thủ pháp luật & tránh rủi ro phạt

Cơ sở sản xuất có hệ thống quan trắc tự động được xem là đáp ứng đầy đủ yêu cầu giám sát môi trường theo quy định.
Tránh bị xử phạt, đình chỉ hoặc tạm ngưng hoạt động.

• Chủ động kiểm soát vận hành

Doanh nghiệp có thể phát hiện sự cố sớm (ví dụ: pH tăng, COD vượt chuẩn) để điều chỉnh ngay, giảm thiểu ô nhiễm và chi phí xử lý.

• Tăng uy tín & minh bạch trong quản lý

Việc công khai dữ liệu môi trường thể hiện trách nhiệm xã hội và cam kết phát triển bền vững của doanh nghiệp.

• Tiết kiệm thời gian và nhân lực

Hệ thống tự động hóa giúp giảm công tác lấy mẫu thủ công, rút ngắn thời gian báo cáo, đồng thời hạn chế sai sót trong quá trình vận hành.

5. WTC – Giải pháp quan trắc tự động toàn diện

Với hơn 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực kỹ thuật môi trường, Worldtech Environmental Engineering (WTC) là đơn vị tiên phong trong việc tư vấn – thiết kế – thi công – tích hợp hệ thống quan trắc tự động cho doanh nghiệp.

Dịch vụ của WTC bao gồm:

• Tư vấn lựa chọn thiết bị phù hợp từng loại hình xả thải.

• Thiết kế, lắp đặt trạm quan trắc đạt chuẩn Bộ TN&MT.

• Kết nối truyền dữ liệu tự động về Sở TN&MT.

• Bảo trì, hiệu chuẩn thiết bị định kỳ.

• Cung cấp phần mềm quản lý dữ liệu quan trắc theo yêu cầu.

Một số dự án tiêu biểu:

• Khu đô thị FPT City Đà Nẵng: Trạm quan trắc nước thải công suất 1.225 m³/ngày.

• Fujikura Automotive Việt Nam: Hệ thống giám sát nước thải và khí thải tự động.

• Resort Nesta Hội An: Quan trắc nước thải tái sử dụng, cảnh báo trực tuyến.

Hệ thống quan trắc tự động không chỉ giúp doanh nghiệp đáp ứng quy định pháp luật, mà còn là bước đi thông minh hướng đến quản lý môi trường chủ động và bền vững.